Het frame-aquarium

Deze maand brengen we jullie een artikeltje uit ons maandblad van februari 1964 van de hand van Jacques Koopmans. Als je het gelezen hebt zal je moeten toegeven dat aquariumhouden toch heel wat eenvoudiger geworden is sinds er silicone bestaat. En waarschijnlijk had je in die tijd niet veel keus, of kon een aquariaan met twee linkerhanden toen ook een winkel binnenstappen en kiezen uit een assortiment bakken?

Heel speciaal deze maand is de kombinatie van het artikel "Tussen bodemplaat en dekruit" van grootvader Jacques met het artikel "Poes of vis?" van kleinzoon Manu. Ik neem aan Jacques dat, als Manu voor de vissen kiest, je hem geen frame-aquarium maar een moderne volglasbak zal kopen.

Roger

TUSSEN BODEMPLAAT EN DEKRUIT.

Brief aan Jan.

Ik heb gehoord dat je een nieuw aquarium gaat (laten) maken. Prachtig idee van je want, eerlijk gezegd, je bakje was toch een beetje aan de kleine kant. Je herinnert je misschien, met je bakje van 40 x 25 x 25 cm, dat ik je verwittigd had niet te klein te beginnen.

Je zei me toen: "Jaja, dit is groot genoeg; ‘k heb niet meer plaats en denk je soms ook dat het geld me op de rug wast?"

Maar je wist nog niet dat iemand die de visziekte te pakken heeft, doodeenvoudig onverzadigbaar is. Gewoonlijk geschiedt er het volgende:

"Tof, heb ik daar even 4 prachtige rode platy's op de kop getikt. Die gaan een knaleffect geven met mijn 6 zwarte zwaarddragers. Mijn 8 neons, 6 rerio’s en 4 purperkoppen gaan er eveneens niet bij misstaan. Nu nog trachten 4 zwarte scalares te kopen, nog 4 vuurneons, een vijftal van die nieuwe neons. Ach ja, dat doet me er aan denken: 6 kardinaals, 6 rosaceus, 6 minors, ja een koppel labeo’s, een algeneter en slangetjes en kegeltjes chinese danio’s... Maar begot, met al die vissen, waar moet ik mijn planten nog zetten? Van planten gesproken, enkele donkerrode crypto’s zou ik willen, een reuzezwaardplant, een aponogeton. Maar daar is mijn bak weer te laag voor.

Al die vissen niet? En die planten ook niet? Geen sprake van! Ik moèt een grotere bak hebben! ‘t Is gedaan! (In feite begint het pas)."

Wel Jan, bij dat grotere aquarium kan ik je misschien een paar richtlijnen geven die, wil je geen teleurstellingen oplopen, het onthouden waard zijn. De ideale afmetingen van een aquarium verhouden zich als volgt: 2 : 1 : 1. Een aquarium van 1 m lang, dient dus 50 cm hoog en breed te zijn; een bakje van 80 cm lang, 40 hoog en 40 diep. Ik wil hier echter wel vlug aan toevoegen dat de hoogte desgewenst iets groter mag zijn dan de breedte (bv. 80 lang, 50 hoog, 40 breed).

Waarom nu deze verhoudingen? Wel, een fatsoenlijke breedte wordt gedicteerd door redenen van praktische en esthetische aard. Het zal je misschien wel een beetje verbazen dat het aantal vissen dat je in een bak kan houden niet uitsluitend afhangt van het aantal liter water dat er in gaat. Het aantal dm² wateroppervlak waarover je beschikt speelt hier immers een doorslaggevende rol. In een aquarium van 100 x 50 x 50, kan je bv. meer vissen houden dan in eentje van 100 x 60 hoog x 40 breed, alhoewel de waterinhoud praktisch identiek is. Vergelijk de wateroppervlakte: 5000 cm² tegen 4000 cm². In onze eerste bak is er voor iedere liter water 20 cm² oppervlakte voorhanden, in de tweede slechts 16 cm². Alhoewel ik me er best rekenschap van geef dat het zo’n insnuggere opmerking is, dien ik toch te zeggen dat het aan de oppervlakte is dat het water kontakt heeft met de lucht, daar moet het ademen, dààr geschiedt de wisselwerking. (en heel wat minder met uw luchtpompje, maar dat is een ander verhaal).

De redenen van esthetische aard zijn voor de hand liggend. In een aquarium, gevuld met water, schijnt de achterruit tegen de voorruit te plakken, ook al is je bak 50 cm diep. Het diepte effekt dien je te bekomen door middel van stenen en planten. En heb je al eens getracht een steen te plaatsen in een aquarium van 25 cm breed? Ik vrees dat je steen hoogstens een kiezel zal zijn. Hoe dieper je bak dus, hoe beter rotspartijen kunnen worden opgebouwd.

Wat nu inzake breedte van het ijzer dat je gaat gebruiken voor het geraamte? Vermijdt beslist L-ijzer te gebruiken dat minder breed is dan 2,5 cm, zelfs al is het maar voor een klein bakje. Voor een bak van 100 x 50 x 50, durf ik je gerust aanbevelen je te houden aan 4 cm breedte. Je zal verbaasd zijn vast te stellen hoe gemakkelijk het ijzeren geraamte van je bak doorbuigt onder de waterdruk.

Voor de bovenkant van je bak kan je desgewenst T-ijzer gebruiken. Dit heeft het voordeel dat je er je dekruiten handig kan inleggen zonder gevaar te lopen dat ze op de grond glijden. Een nadeel ligt wel in het condensatiewater dat er zich verzamelt, waardoor het roesten in de hand wordt gewerkt.

In dit verband moet ik je er op wijzen dat wat ook de kwaliteit van de verf is die je gebruikt, dit inroesten van het bovenraam mettertijd niet te weren is. Zet je bak flink in de menieverf, (3 lagen) en vervolgens in een laagje grondverf.

Nu de ruiten. Neem onder en boven de maat van de voor- en achterruit (aan de binnenkant natuurlijk) en verminder het gevonden resultaat met 5 mm; vervolgens de maat van de zijruiten, eveneens onder- en bovenkant. Vergeet niet rekening te houden met :

1) de dikte van de voor- en achterruit,

2) de vermoedelijke dikte van de stopverflaag tussen deze ruiten

3) een kleine speling van 2 mm.

Hoe dik ga je nu je ruiten moeten nemen? Hieronder een tabelletje dat de dikten weergeeft voor spiegelglas in verband met de hoogte van je aquarium:

30 cm hoog : 3 mm

40 cm " : 4,5 mm

45 cm " : 5 mm

50 cm " : 6 mm

60 cm " : 8 mm

Aangezien spiegelglas nogal prijzig is, kan je de kostprijs van de bak flink drukken door oude spiegels te gebruiken. Het kwik krijg je er met zoutzuur gemakkelijk af. De spiegel vlak leggen, zoutzuur overgieten en voorzichtig met een vod aan een stokje open wrijven. Een uurtje daarna kan je het kwik met een plamuurmes verwijderen zonder gevaar van krassen te maken.

Voor de bodem heb je de keuze tussen een ijzeren plaat en een ruit. De dikte van plaat of ruit is natuurlijk afhankelijk van de hoogte van de bak. Een plaatdikte van 2 mm zal doorgaans volstaan, terwijl je voor glas, bij bovenvermelde ruitdikten, 2 mm bijvoegt. Dus bv. voor een hoogte van 50 cm, dikte bodemruit: 8 mm. Als je uw aquarium langs onder wil verwarmen (petroleum), dan ben je aangewezen op een ijzeren bodemplaat. Zo niet kan je gerust glas nemen. Alleen oppassen dan dat je straks niet té onhandig begint te zeulen met de stenen die in je bak gaan komen. Voor ik het vergeet, wil ik je nog zeggen dat je een ijzeren bodemplaat, na ze geverfd te hebben, kan inzetten als een ruit: met stopverf. Eventueel ook, kan je ze laten lassen of klinken.

Geboren knutselaars kunnen met volgend recept de stopverf zelf maken: 1 deel gemalen krijt en 1 deel menie aanmaken met olie, tot de vereiste dikte wordt verkregen. Ga je hem echter kopen, zorg er dat voor dat hij voor grotere bakken niet te slap is. Meng er desnoods gemalen krijt tussen tot de nodige stevigheid wordt verkregen.

Vul het L-ijzer mooi op met stopverf en zet eerst de bodem in. Flink aandrukken en de uitpuilende stopverf wegsnijden. Vervolgens op dezelfde wijze de voor- en achterruiten inzetten en tenslotte de twee zijruiten.

Nu sleur je je bak op het koertje, op een tafel, en vul hem onmiddellijk met water. De volgende dag kan je de nog verder uitpuilende stopverf wegsnijden. Het verdient aanbeveling het water enkele malen te verversen teneinde een eventuele invloed van de verse stopverf te neutralizeren.

Nog het laatste laagje verf, even de stopverf hier en daar bijwerken en dan kunnen we verder.

Heu, ja, als je dan toch te trappelen staat om verder te gaan, kijk dan even het verslag in van de afgelopen maandvergadering. Daar werd over de voedingsbodem gesproken.

J. Koopmans.