Aquadiëtica

Dit artikel is gebaseerd op "Voedsel", voordracht van Wilfried Jacobs, gegeven door Eli Verhagen in mei ’97 in ons lokaal.

Het idee van deze voordracht ontstond begin der jaren zeventig maar werd uitgesteld door het verschijnen van de "BBAT Voedsel Atlas". Deze bevat zeer waardevolle, actuele informatie en kan niet genoeg aangeprezen worden. De tijd dat een aquariumhouder heel geheimzinnig kwam vertellen dat gedroogde daphnia’s en een snuifje miereneieren het geheim vormde voor zijn kweekresultaten is nu wel voorbij.

We moeten ons steeds bewust zijn dat we met dieren bezig zijn. Deze hebben slechts één bekommernis, namelijk de soort in stand houden. Daarvoor hebben ze maar twee bedrijvigheden, eten en paren, en liefst zoveel mogelijk van elk. Al hun bezigheden zijn daarop gericht. En wat wij zo poëtisch "in de zon spelen" noemen, past ergens in een van deze gedrevenheden.

Omwille van deze misverstanden en nog een paar andere redenen werd besloten een reeks samen te stellen onder de naam "AQUADIËTICA".

De vraag "Waarom nemen levende wezens voedsel op?" is reeds beantwoord: zowel ééncelligen als meer gecompliceerde wezens, doen dit in wezen maar voor één ding, "zich in stand houden".

Eén wezen maakt hierop een uitzondering: de mens. Die eet omdat hij graag eet. En met welk resultaat soms! De mens is het enige wezen op aarde dat geen rekening houdt met de natuur.

Het in stand houden gebeurt op een vernuftige scheikundige wijze. Daarbij worden bepaalde stoffen opgenomen, en naar de organen gebracht, die deze specifieke stof nodig hebben. Denken we maar aan spieren, beendergestel, hersenen, enz.

Dit is niets nieuws, wij weten dit tegenwoordig allemaal omdat het ons door de media op een heel smakelijke manier wordt gepresenteerd. We kennen ook allemaal de echte en minder echte voedingsspecialisten van het kleine scherm, en niet vaak spreken die zich dan ook op minder dan één maand volledig tegen. Wat goed is voor hart en bloedvaten, kan nogal veranderen naargelang het product dat wordt aanbevolen.

Voor de mens zijn het dus de diëtisten die het ons komen vertellen.

Maar wie gaat het vertellen voor onze vissen? Juist, de vakhandel! Deze staat aan het roer en is gaan uitmaken wat goed is voor mens, huisdier en dus ook voor onze vissen.

Indien we hen echt mogen geloven zijn al onze problemen van de baan en kan ik mijn artikel wel vergeten, want tegen zoveel overtuigingskracht heb ik, beste liefhebber, geen verhaal.

De echte diëtist van je vissen ben je zelf. Dit om volgende reden: niemand kent zijn vissen beter dan de liefhebber zelf. Hij gaat er dag na dag mee om en ziet het als er iets schort zodat hij onmiddellijk kan ingrijpen. De liefhebber blijft uiteindelijk verantwoordelijk voor wat hij in huis heeft gehaald. Als je je vissen geen eten kan geven, laat ze dan waar ze zijn. Je bewijst HEN en JEZELF een dienst.

Als je van het voorgaande nog niet op de hoogte was, proberen wij je nu een eindje op weg te helpen, want liefhebbers helpen elkaar voor het welzijn van de dieren.

Voedsel is alles wat nodig is om een organisme in stand te houden. Koolhydraten en vetten leveren vooral energie, nodig voor al de bewegingen en lichaamsfuncties. Voor opbouw en herstel zijn eiwitten en mineralen nodig, zoals ijzer en kalk. Voor een goed verloop van lichaamsfuncties zorgen mineralen en vitamines. Alle voedsel bestaat uit een combinatie van deze stoffen, maar één voedingsmiddel bevat ze niet allemaal. Of de voeding goed is, hangt af van de variatie.

Men kan aan vissen niet alles voorzetten, ook hier bestaan natuurwetten. Kleine organismen (ook vissen) worden gegeten door grote, planten door herbivoren, levend voer door carnivoren en beide door omnivoren.

Om dus te weten wat we onze vissen gaan voorschotelen, kijken we naar wat de natuur ons leert. Een bovenstaande muil leert ons bijvoorbeeld dat deze vis leeft van wat zich op het wateroppervlak bevindt.

Maar nogmaals, waarom ons zorgen maken als de handel zoveel producten aanbiedt? Ze hebben letterlijk alles, groot, klein, groenvoer, pilletjes die het voedsel doseren, krachtvoer dat de vissenhemel belooft, enz…

Voeren is een KUNST, een vaardigheid die men moet aanleren. Het beste voer wordt afval wanneer men het niet juist doseert. Alles wat niet in 5 minuten wordt opgegeten zakt naar de bodem en begint te rotten. Leer dus voeren! De hoeveelheid is afhankelijk van de temperatuur. Hoe hoger deze is hoe sneller de verbranding en dus hoe meer men moet voeren. Men voedert best meermaals per dag, zolang er licht is en zeker niet juist voor het licht gedoofd wordt.

Uit wat voorafgaat, leren we dat voeding zeer belangrijk is voor onze vissen. Laten we nu eens nagaan wat we in de praktijk kunnen doen.

Beken en poelen bieden een grote verscheidenheid aan levend voer zoals watervlooien, muggenlarven en tubifex. Wel moeten we dan oppassen voor bloedzuigers, hydra’s, planaria en andere roofdieren en parasieten die zich eveneens in deze wateren bevinden. Om deze te herkennen verwijs ik terug naar de "BBAT Voedselatlas".

Tijdens de winter zal men echter niet veel levend voer vinden in de natuur. Daarom scheppen we meer voedsel dan nodig tijdens de zomer en vriezen dit in.

Men kan ook "culturen" opzetten. Een greep uit het aanbod: infusie, fruitvliegen (zonder vleugels), enchytreeën, grindals, micro-aaltjes, azijnaaltjes, artemia, meelwormen en regenwormen. Als je een "cultuur" wil opzetten en niet weet hoe, vraag dan maar aan iemand in je eigen club. Er is altijd wel iemand die je op de goede weg helpt.

Buiten deze mogelijkheden, kan je dan zelf nog visvoer maken. Stel zelf je eigen recept samen!

Ben je hengelaar? Wat doe je met de gevangen vis? Ben je tuinier? Wat gebeurt er met de opgeschoten sla en spinazie?

Wat werp je niet allemaal in de groene bak (GFT)?

Runderhart, lever en groenvoer zijn als vervangers en in samenstellingen te gebruiken. Let er wel op dat je geen harde vetten verwerkt.

Als specifieke voedingsstoffen kunnen hieraan vitamines, mineralen en spoorelementen worden toegevoegd. Deze zijn in kleine hoeveelheden noodzakelijk als hulpstoffen bij het tot stand komen van levensprocessen.

De vitamines A, D3, E en K zijn oplosbaar in vet en kunnen door het lichaam worden opgeslagen zodat zijn niet dagelijks in het voedsel hoeven aanwezig te zijn.

De vitamines B en C zijn in water oplosbaar en worden dus snel uit het lichaam verwijderd. Het tekort aan vitamine B, uitgezonderd B12 welk zich in dierlijk eiwit bevindt, kan men via gist toevoegen.

Calcium, fosfor, kalium, natrium en magnesium zijn mineralen die belangrijk zijn voor onze vissen.

De spoorelementen ijzer, koper, zink, mangaan, kobalt en jodium zijn slechts in heel kleine hoeveelheden noodzakelijk.

Een groot aantal stoffen kunnen de gezondheid van uw vissen beïnvloeden. We denken dan aan medicijnen, vergif en hormonen. Ook de vele onbekende supplementen waarvan wij de werking nog helemaal niet kennen zijn niet zonder gevaren.

Dan is er nog een blauw-groene alg, erg gewaardeerd door vissen, en een voedselbron die overal ter wereld te vinden is in meren en alkalische wateren: SPIRULINA. Dit Aztekenvoedsel werd door de westerse wereld pas in de jaren 60 ontdekt. Het wordt aanzien als een mirakelvoedsel door de aanhangers van natuurlijke voeding en veelvuldig gebruikt in de piscicultuur. De analyse van gedroogde spirulina geeft: 60% proteïne, 5% vetstoffen, 20% glucides en 9% mineralen. Het is het voedsel dat het meeste caroteen bevat, zelfs 20 maal meer dan wortelen.

Spirulina is beschikbaar in verschillende soorten en vormen. Van pillen over granulaat tot poeder. Dit laatste is heel geschikt voor pas uitgekomen visjes en kan soms wel infusie vervangen.

Men kan de voedselwaarde van de verschillende culturen verhogen door toevoeging van spirulina. We denken hierbij aan artemia. Je kan het aan de artemia geven als voedsel, zodat de vissen beide lekkernijen tesamen kunnen verorberen.

Hiermee is alles natuurlijk nog niet besproken, want over voedsel kan nog menig blad gevuld worden.

Alvorens af te sluiten, sommen we de hoofdlijnen nog even op :

- voedsel is en blijft een actueel probleem
- geef je vissen aangepast voedsel
- leer de kunst om te voeren zonder bodemresten
- zorg voor een volledig palet
- afwisseling doet eten
- wees inventief

Ik hoop met deze bijdrage een aanzet te hebben geleverd tot de gezondheid van onze aquariumdieren en in het algemeen voor het WELZIJN ervan.

Eli Verhagen en Wilfried Jacobs

• < Vorige